Dersin Ayrıntıları
YarıyılKoduAdıT+U+LKrediAKTS
4HUK212HUKUK FELSEFESİ VE SOSYOLOJİSİ3+0+034

Dersin Detayları
Dersin Dili Türkçe
Dersin Düzeyi Lisans
Bölümü / Programı Hukuk
Öğrenim Türü Örgün Öğretim
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Amacı Yargının temel işlevi, aktörlerdeki kuşkuların birlikte giderilmesine (conviction) odaklanmış bulunmaktadır. Bu süreçte hukuki terimler/kavramlar, değerler, ilkeler, argümanların geçerliği, vargıların doğruluğu ve adalet/adaletsizlikler önemli odaklar olarak belirmektedir. İşte bu konular üzerine hukuk felsefesi okullarının düşüncelerine de yer verilerek, hukuka özgü “adalet”, “ahlak”, “geçerlik”, “yarar”, “işlev”, “menfaat”, “amaç”,“kural”, “yorum”, “gerekçeli karar” ve diğer temel terim ve kavramlar işlenmekte; hukuk ile kavramlarca temsil edilen çeşitli fikirler/idea’ler arasındaki ilişki, hukukun ne derece bağımsız bir değerler sistemi olduğu, normatif olarak hukukun ne anlama geldiği, toplumsal hedef arayışı/ değer ifadesine ilişkin genel sorunlara felsefi yaklaşım ve analizlerin neler olduğu; hedefe yönelik sorunların çözüm süreçlerine hukukun katkısının nasıl olabileceği irdelenmektedir. Hukuk felsefesi öğretimi, eğitim olarak hukuk eğitiminin bazını/temelini genişletmekte ve gelecekteki uygulamacıya hukukun çalıştığı sosyal, ekonomik ve siyasal bağlam bilinci sağlamaktadır.

Hukuk sosyolojisi dersinin temel amacı, öğrencinin, hukuka sosyolojik açıdan bakabilmesini sağlamaktır. Hukukun normatif boyutuyla gerçeklik/uygulama boyutu arasındaki boşluğu görebilmek ve bunun nedenlerini anlayıp irdeleyebilmek, kazandırılmak istenen temel yetidir. Nitekim bu sayede öğrenci, hukukun sadece normdan/kuraldan ibaret olmadığını, bilakis hukukun olgusal boyutunun zaman zaman norm boyutundan daha önemli olabildiğini görebilecektir.
Dersin İçeriği Hukukun doğası, geçerliliği, amacı ve değerlendirilmesine özgü nesnel ölçütler sorunu hakkında seçilmiş hukuk felsefesi okulları ve düşünürlerin görüşlerine yer verilmekte; hukuk felsefesinin pratik değeri dile getirilmekte; hukuka olanak sağlayan iddiaların kanıtlanması ve hukuki önermelerin doğruluğu gibi sorunlara çözüm yaklaşımları sergilenmekte; ve “hukuk/adalet idesi” ayrıntılı olarak analiz edilmektedir.
Öte yandan, hukuk öğrencisinin, hukukun, iyilik ve adillik sanatı olduğunu unutmaması; hukuk felsefesiyle ve genel kültürle donanımlı olarak, yürürlükteki hukuku demokratik ortam içerisinde eleştirecek; haklı ve haksız yanlarını objektif bir biçimde kamuoyuna açıklayacak bir yetiye kavuşturulması odaklı anlatımlara yer verilecektir.

En basit anlamda hukuk sosyolojisi, hukukun olgusal boyutunu, yani hukuk kuralları ve sosyo-ekonomik koşulların etkileşimini ele almaktadır. Hukuk sosyolojisinin konusu, bir taraftan hukuk kurallarının oluşum süreci ve değer yaratma amacı, bir taraftan da kurallarla oluşturulmaya çalışan değerlerin, kuralların uygulanma sürecindeki sosyo-ekonomik koşullardan ne şekilde ve ölçüde etkilendiklerini göstermek, açıklamak ve tahlil etmektir. Daha açık bir anlatımla, hukuk sosyolojisi, hukuk kurallarının/kurumlarının diğer sosyal kurallardan ve kurumlardan etkilenmesini ve bu etkilenme nedeniyle meydana gelen boşluğu göstermeye açıklamaya çalışır.
Hukuk sosyolojisi, hukukun normatif yönüyle (dogmatik hukuk) doğrudan ilgilenmeyip, esas olarak hukuk realitesine/gerçekliğine odaklanır. Kurallar/normlar ve ilkelerin oluşumu, uygulanması ve ilgası üzerinde etkili olan sosyo-ekonomik etkenler, hukuk sosyolojisinin kapsamına girer. Bu anlamda hukuk sosyolojisi, sosyolojinin temel kavramlarına yaslanır ve sosyoloji teorilerini ve sosyolojinin araştırma tekniklerini kullanır.

Dersin Yöntem ve Teknikleri
Ön Koşulları Yok
Dersin Koordinatörü Yok
Dersi Verenler Prof.Dr. Mustafa Tören Yücel
Dersin Yardımcıları Arş.Gör. Hazal Gül
Dersin Staj Durumu Yok

Ders Kaynakları
Kaynaklar M.T. Yücel. Hukuk Felsefesi, 4. bası M.T. Yücel. Hukuk Sosyolojisi, 5.bası
pp. paylaşımları
-
-
Bir vize ve bir final sınavı

Ders Yapısı
Matematik ve Temel Bilimler %0
Mühendislik Bilimleri %0
Mühendislik Tasarımı %0
Sosyal Bilimler %0
Eğitim Bilimleri %0
Fen Bilimleri %0
Sağlık Bilimleri %0
Alan Bilgisi %100

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.

Değerlendirme Ölçütleri
Yarıyıl Çalışmaları Sayısı Katkı
Ara Sınav 1 % 40
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 % 60
Toplam :
2
% 100

 
AKTS Hesaplama İçeriği
Etkinlik Sayısı Süre Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi 14 3 42
Sınıf Dışı Ç. Süresi 14 3 42
Ödevler 14 2 28
Ara Sınavlar 1 1 1
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 1 1
Toplam İş Yükü   AKTS Kredisi : 4 114

Dersin Öğrenme Çıktıları: Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir:
Sıra NoAçıklama
1 Felsefe hakkında bilgi edinerek felsefi okumanın ne olduğunu öğrenmek
2 Hukuk ve Felsefe arasında bağlantıyı kurmak
3 Hukuk Felsefesi teorileri ve bu teorilerin temsilcisi akımları öğrenmek
4 Hukuk ve ahlak arasındaki ilişkiyi tartışmak
5 Hukukta kaynak sorunu hakkında bilgi sahibi olmak
6 Uygulamada ortaya çıkan hukuki sorunları felsefi bir bakışla irdelemek
7 Sosyoloji hakkında bilgi edinerek sosyolojik bakış açısını öğrenmek
8 Hukuk ve sosyoloji arasındaki ilişkiyi görmek
9 Hukuk ile diğer toplumsal kuralların farklı ve benzer yönlerini açıklamak
10 Hukuk sosyolojisindeki temel kavramları öğrenmek
11 Hukuk sosyolojisindeki teoriler ve akımlar hakkında bilgi sahibi olmak
12 Hukukun norm ve olgusal boyutlarını kavramak


Ders Konuları
HaftaKonuÖn HazırlıkDökümanlar
1 Ders dinlemenin geliştirilmesi; felsefi bir eserin nasıl okunacağı; felsefenin ne olduğu; felsefi odaklanma; felsefenin yararı ve felsefe bölümleri - -
2 Hukuk felsefesi çaplı sorular; hukuk felsefesi gereği. - -
3 Hukuk felsefesi haritası:Teoriler; teorilerin deşmesi; hukukta kaynak sorunu; doğal hukuk; İlkeler bağlamında Riggs vs. Palmer davasının tartışılması. - -
4 Pozitif hukuk: Austin, Hart ve Kelsen; hukuk ve ahlak ilişkisi; ahlak ve hukuk etkileşiminde Devlin-Hart Tartışması; ahlak teorileri bağlamında senaryoların tartışılması. - -
5 Yararcı ve deontolojik yaklaşımlar; beliren felsefi sorular; Hart-Fuller tartışması (1958);Lon Fuller-modern doğal hukuk; Ronald Dworkin (Hakları Ciddiye Almak) ve Hart’ın yargılama teorisi. - -
6 Pragmatizm; Justice O.W.Holmes; tarihçi okul; Immanuel Kant(İdealizm) - -
7 Ara Sınav - -
8 Sosyolojiye Giriş: Temel Kavramlar, Sosyolojik Bakış Açısının/İmgelemenin Önemi ve Diğer Disiplinlerden Farkı; İs-Ought-Hume Yasası, norm inşasının üç boyutu; öğrenci odaklı yaklaşım; sosyolojik dil; sosyoloğun soru dizini. - -
9 Araştırma parametreleri; sosyolojik değişkenler; Hukukun başlangıcı; Hukuk ve Diğer Toplumsal Düzen Kuralları Arasındaki İlişkiler, Benzerlik ve Farklar: Pozitivizm, Hukuk ve Sosyal Kontrol; Hukuk, Toplumsal Yapı ve Değişim: Hukukun Sosyal Mühendislik olup olmadığı tartışması. - -
10 Hukuk Sosyolojisine Giriş: Hukukta sosyal dinamikler; Temel Kavramlar, Tarihi ve Kurucuları: Ibn-i Haldun, Montesquieu, Savigny, Durkheim, Ehrlich, Marx, Max Weber vd. - -
11 August Comte(1798-1857),Wright Mills(1916-1962) Sosyolojik Bakış; Değişim Süreçleri; Donald Black-Sosyal kontrol; Ülkeye özgü sui generis hukuki sorunlar - -
12 Sapma, Emile Durkheim(1858-1917)Max Weber(1864-1920),Niclas Luhman (1927-199) - -
13 Hukuk Sosyolojisinde Teoriler ve Akımlar: Kültürel gecikme; Sembolik Etkileşimcilik, İşlevselcilik ve Çatışma teorileri; Pierre Bourdieu (1930-2002); total kurumlar; hukuk kültürü; adli hata sosyolojisi - -
14 Yarıyıl Sonu Sınavı - -


Dersin Program Çıktılarına Katkısı
P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 P12
Tüm 5 4 3 3 3 4 3 3 3 4 4 5
Ö1 5 5 4 3 3 5 4 5 4 5 3 4
Ö2 5 4 4 5 4 4 5 4 4 4 5 5
Ö3 4 4 4 3 4 5 3 4 4 5 5 5
Ö4 5 4 4 5 4 4 4 5 5 4 5 5
Ö5 4 5 5 4 5 5 5 5 5 5 5 4
Ö6 4 4 4 4 3 4 3 5 4 5 5 4
Ö7 3 4 5 4 5 5 4 5 3 4 5 3
Ö8 4 5 4 5 3 4 3 4 3 5 5 5
Ö9 4 5 3 4 5 4 5 4 4 4 5 4
Ö10 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 3 4
Ö11 5 4 5 4 5 3 4 5 5 4 5 5
Ö12 3 5 3 5 5 4 3 4 3 3 4 5

Katkı Düzeyi: 1: Çok Düşük 2: Düşük 3: Orta 4: Yüksek 5: Çok Yüksek


https://obs.gedik.edu.tr/oibs/bologna/progCourseDetails.aspx?curCourse=177000&curProgID=5632&lang=tr