| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Dökümanlar |
| 1 |
SOKRATES: SORGULANMAMIŞ HAYAT YAŞANMAYA DEĞMEZ!
|
Bu derste Sokrates’in “bildiğim tek şey hiçbir şey bilmediğimdir” ile “sorgulanmamış hayat yaşamaya değmez” şeklindeki meşhur vecizeleri tahlil edilecektir. Homeros’un epik şiir geleneğine karşı aklı ve muhakemeyi öne çıkaran Sokrates, felsefeyi kozmosu açıklayan bir büyük-anlatıdan günlük hayatta doğrudan karşılığı olan, toplumu siyasi, psikolojik ve sosyolojik açılardan iyileştiren bir araca dönüştürmeyi hedeflemiştir. Sokrates’e göre felsefe, yaşamımızı çarpıcı biçimde değiştirme yeterliğine sahiptir.
|
Zorunlu Okuma: Platon, Sokrates’in Savunması.
|
| 2 |
PLATON: METAFİZİĞİN VE İKİCİ BAKIŞIN DOĞUŞU
|
Bu ders, felsefe tarihinin en eski ve en büyük çalışmalarından biri olan Devlet’i tanıtmaktadır. Platon’un “adalet”i ülkedeki ve ruhtaki uyum olarak kavramsallaştırması, Sokrates’in tüm erdemlerin temellerinde bilgiye ve düşünceye gereksindiği şeklindeki meşhur tezi üzerinden incelenecektir. “Filozof kral” düşüncesine ilave olarak Platon’un mağara alegorisine odaklanılacak, filozofun “iki dünya” fikri metafizik düşüncenin doğuşu olarak yorumlanacaktır.
|
Zorunlu Okuma: Platon, Devlet. (Seçme Parçalar)
|
| 3 |
ARISTOTELES: İNSAN POLİTİK BİR HAYVANDIR!
|
Aristoteles, Politika adlı eserinde insanı “politik bir hayvan” olarak tanımlar. Bu tanımdan hemen sonra insanı “dile sahip tek hayvan” olarak tarif ederek politikayı dile bağlar. Aristoteles, dili tüm hayvanlar tarafından acıyı ve zevki belirtmek için kullanılan sesten ayırarak iyinin ve kötünün, haklının ve haksızın ilanı olarak tanımlar. Böylece şehrin kuruluşunu sesten dile geçişe yerleştirir. Bu derste dil, siyaset ve ahlak arasındaki ilişkiye ilave olarak Aristoteles’in Politika adlı eserinde dile getirdiği temel düşünceler incelenecektir.
|
Zorunlu Okuma: Aristoteles, Politika. (Seçme Parçalar)
|
| 4 |
MACHIAVELLI: GÜÇ OKULU
|
Machiavelli’nin yaşamı ve düşüncelerini Rönesans Floransa’sı bağlamında tanıtarak başlayan bu ders, filozofun ahlaki alanda yaptığı devrimi inceleyecektir. Platoncu ve Hristiyan ahlakının üstü kapalı bir eleştirisini içeren Machiavelli’nin Prens adlı eserinde “korku”nun siyasi iktidarın temelini oluşturduğu iddiasına odaklanılacak, “fortuna” kavramı ile birlikte düşünürün yiğitlik, güç ve hırs ile ilişkilendirdiği “virtu” kavramı tartışılacaktır.
|
Zorunlu Okuma: Machiavelli, Prens. (Seçme Parçalar)
|
| 5 |
HOBBES, LOCKE, ROUSSEAU: SOSYAL SÖZLEŞMECİLER
|
Modern devletin doğuşunu açıklamaya çalışan sosyal sözleşmeciler, devlet öncesi durumu tasavvur etmek amacıyla “doğa durumu” ve “doğa yasaları” kavramlarını icat etmiştir. Siyasal felsefeyle ilişkili olan bu derste Thomas Hobbes, John Locke ve Jean-Jacques Rousseau’nun sosyal sözleşme kuramları karşılaştırmalı olarak açıklanacaktır.
|
Zorunlu Okuma: Rousseau, Sosyal Sözleşme. (Seçme Parçalar)
|
| 6 |
ROUSSEAU: ADAB-I MUAŞERETİN ELEŞTİRİSİ
|
Jean-Jacques Rousseau, İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı adlı eserinde Avrupa medeniyetini acımasız bir eleştiriye tabi tutar. Yabanıl insanın samimiyetinin aksine medeni Avrupalıların “adap” olarak kodlanan karmaşık davranış kurallarının arkasında toplumsal bir ikiyüzlülük tespit eder. Bu derste adab-ı muaşeretin tarihi, Rousseau’nun eleştirel bakış açısı ışığında ortaya koyulacaktır.
|
Zorunlu Okuma: Rousseau, İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı. (Seçme Parçalar)
|
| 7 |
KANT: AYDINLANMA NEDİR?
|
Bu ders, Immanuel Kant’ın “Aydınlanma Nedir?’ Sorusuna Bir Yanıt” adlı makalesini ele almaktadır. Aydınlanma düşüncesinin temel özellikleri tartışılacak, Kant’ın “aydınlanmış despot” fikri Platon’un “filozof kral”ıyla karşılaştırılacaktır. Aydınlanma projesinin başarıya ulaşıp ulaşmadığı sorusu ortaya koyulacaktır.
|
Zorunlu Okuma: Kant, “Aydınlanma Nedir?’ Sorusuna Bir Yanıt.”
|
| 8 |
BURKE: “YÜCE” KAVRAMI İLE ŞÖVALYELİK ÇAĞININ KAPANIŞI
|
Edmund Burke, Yüce ve Güzel adlı eserinde “yüce” (süblime) kavramının ahlaki-estetik gücünü ortaya koyar. Bu derste Burke’ün “yüce” anlayışı, Machiavelli’nin “korku” kavramsallaştırmasıyla ilişki içinde incelenecektir. Ayrıca Burke’ün Fransız Devrimi’ne ahlaki olarak karşı çıkışı, devrimin “şövalyelik ahlakı”nın ölümü anlamına geldiğini iddia edişi, filozofun Fransa Devrimi Üzerine Düşünceler adlı eseri üzerinden tartışılacaktır.
|
Zorunlu Okuma: Burke, Fransa Devrimi Üzerine Düşünceler. (Seçme Parçalar)
|
| 9 |
MILL: YAŞAMI VE DÜŞÜNCELERİ
|
Felsefe tarihindeki en berrak zihinlerden biri olan John Stuart Mill’in düşünme ve yaşama deneyimini kendi kaleminden okuyucusunun hizmetine sunan Otobiyografi, Mill’in çocukluk yıllarında aldığı olağanüstü eğitimi, bu eğitimin yol açtığı derin varoluşsal buhranı, sürekli öğrenmeye açık bir zihnin gelişim evrelerini ve düşünsel ve ahlaki anlamda beslendiği kaynakları duru bir dille hikâyeleştiren kelimenin tam anlamıyla klasik bir metindir. Bu derste Mill’in düşünceleri, Otobiyografi adlı eseri ışığında yaşam öyküsüyle birlikte ele alınacaktır.
|
Zorunlu Okuma: Mill, Otobiyografi. (Seçme Parçalar)
|
| 10 |
MILL: ÖZGÜRLÜK NEDİR?
|
John Stuart Mill, “çoğunluğun tiranlığı” kavramıyla modern demokrasinin radikal bir eleştirisini yapmış, babası James Mill ile onun en yakın dostu ve felsefi müttefiki Jeremy Bentham’ın on sekizinci yüzyılın Aydınlanma düşüncesine dayanan faydacılık kuramını on dokuzuncu yüzyılın Romantizmi ve tarihselciliği ile harmanlayarak çok daha yüksek bir aşamaya taşımıştır. Bu derste Mill’in Özgürlük Üstüne adlı eserinden hareketle filozofun “özgürlük” kavramsallaştırması incelenecektir.
|
Zorunlu Okuma: Mill, Özgürlük Üstüne. (Seçme Parçalar)
|
| 11 |
MILL: KADINLARIN KÖLELEŞTİRİLMESİ
|
John Stuart Mill’in Kadınların Köleleştirilmesi adlı eseri, “cinsiyetler arası eşitsizliğe” Aydınlanmacı ve faydacı bir felsefi bakış açısı üzerinden karşı çıkan ilk metinlerden biridir, ancak XXI. Yüzyıl’da kadınların yasal haklarının IXX. Yüzyıl’a kıyasla iyileştirilmiş olması ne Mill’in ortaya koyduğu savların “radikalliğini” azaltır ne de metnin kendisini eskimiş kılar. Tam tersine ortaya koyulan savların yakıcılığının günümüz dünyasında da devam ettiği görülecektir. Bu derste Mill’in Kadınların Köleleştirilmesi adlı eseri üzerinden cinsiyetler arası eşitsizlik sorunsallaştırılacaktır.
|
Zorunlu Okuma: Mill, Kadınların Köleleştirilmesi. (Seçme Parçalar)
|
| 12 |
NIETZSCHE: YAŞAMI VE FELSEFESİ
|
Bu derste başta Sigmund Freud, Carl Jung ve Michel Foucault olmak üzere modern felsefi, sosyolojik ve psikolojik bakış açısının esas kaynağını oluşturan Friedrich Nietzsche’nin yaşam öyküsü ışığında “übermench,” “bengi dönüş,” “amor fati” ve “güç istenci” gibi filozofun önde gelen görüşleri ortaya koyulacaktır. Nietzsche’nin “Tanrı öldü!” kavramsallaştırması üzerinden filozofun nihilizme karşı açtığı savaş açıklanacaktır.
|
Zorunlu Okuma: Nietzsche, Ahlakın Soykütüğü Üstüne. (Birinci Makale)
|
| 13 |
NIETZSCHE: AHLAKIN SOYKÜTÜĞÜ
|
Friedrich Nietzsche’nin Ahlakın Soykütüğü Üzerine adlı çalışmasının Birinci Makalesi üzerinden filozofun efendi ve köle ahlakları arasında yaptığı ayrım ortaya koyulacaktır. “Güç istenci” kavramı tartışılacak, filozofun “değerlerin yeniden değerlendirilmesi” tasarısı incelenecektir.
|
Zorunlu Okuma: Nietzsche, Ahlakın Soykütüğü Üstüne. (Birinci Makale)
|
| 14 |
NIETZSCHE: CEZANIN SOYKÜTÜĞÜ
|
Friedrich Nietzsche’nin Ahlakın Soykütüğü Üzerine adlı çalışmasının İkinci Makalesi üzerinden filozofun cezanın soykütüğünü nasıl tahlil ettiği ortaya koyulacaktır. Nietzsche’nin bu ikinci soykütük çalışmasının Michel Foucault’nun Hapishanenin Doğuşu adlı eserini müjdelediği vurgulanacaktır.
|
Zorunlu Okuma: Nietzsche, Ahlakın Soykütüğü Üstüne. (İkinci Makale)
|